زمینه‌های برآمدن رضا خان
تاریخ انتشار: ۳ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۰۶۲۰۹
احمد زیدآبادی در هم میهن نوشت: زنده‌یاد دکتر جواد شیخ‌الاسلامی، استاد فقید علوم سیاسی در دانشگاه تهران، در اوایل دولت نخست مرحوم هاشمی‌رفسنجانی به خود جرأت داد تا در مقاله‌اش در مجلۀ اطلاعات سیاسی – اقتصادی «کودتای سوم اسفند سال ۱۲۹۹ را سیاه نداند.» این اظهارنظر کوتاه، برای دکتر شیخ بدون دردسر نشد.
در آن هنگام مرحوم هاشمی که داعیۀ سازندگی خرابی‌های جنگ از طریق عادی‌سازی روابط خارجی و شرایط داخلی داشت، در برخی محافل دارای گرایش مذهبی چپ، به تمایل به نزدیکی به عناصر «رژیم گذشته» متهم بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برخی از این محافل، جملۀ دکتر شیخ را شاهد مثالی برای اتهام خود دانستند و چنین گمانه‌زنی کردند که، چون سیدمحمود دعایی، مدیرمسئول روزنامۀ اطلاعات از حامیان پروپا قرص هاشمی‌رفسنجانی است، پس امکان ندارد بدون نظر موافق هاشمی اجازۀ انتشار مقاله‌ای را در ماهنامۀ تحت مدیریت خود داده باشد که در آن کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ سیاه قلمداد نشده است! واقعیت این است که روح هاشمی هم از این مقاله خبر نداشت و دکتر شیخ بنا به تحلیل خود این مقاله را نوشته و زنده‌یاد مهدی بشارت سردبیر مجلۀ اطلاعات سیاسی – اقتصادی نیز بنا به صلاحدید خودش مقاله را منتشر کرده بود! به‌دنبال نشر این مقاله، گویا دکتر شیخ گرفتار احضار و مراقبت امنیتی شد و مؤسسۀ اطلاعات هم تحت فشار قرار گرفت تا آنجا که به اجبار نشر مقالات علمی دکتر شیخ را محدود کرد.
در فضای ناشفاف سیاسی، معمولاً بازار گمانه‌زنی‌های پا در هوا به شدت داغ می‌شود و ضمن خیال‌پردازی دربارۀ یک اتفاق کوچک و حاشیه‌ای، افراد بی‌گناه و بی‌پناه را به رنج و چه‌بسا مصیبت گرفتار می‌کند. آنچه برای زنده‌یاد سعیدی‌سیرجانی هم اتفاق افتاد از جنس همین گمانه‌زنی‌های بی‌مایه و پایه دربارۀ چند یادداشت آن مرحوم در روزنامۀ اطلاعات بود که سرانجام منجر به بازداشت و از دست رفتن جانش شد.
منظور از این مقدمه، تأکید بر مواجهۀ غیرتحقیقی با رویداد‌های سیاسی در تاریخ معاصر است. ظاهراً هر فرد یا گروهی که شیفتۀ یک چهرۀ مشهور یا یک رویداد خاص است، چنان آن را مطلق می‌کند و در آن ذوب می‌شود که جای هیچگونه، چون و چرایی را برای تحقیق و تتبعی تازه در آن باز نمی‌گذارد. نفرت از یک چهره و یا رویداد هم دقیقاً همین حکم را منتهی در جهت عکس دارد. اینکه پس از گذشت ۱۰۳ سال، کودتای سیّم حوت ۱۲۹۹ را سیاه بنامیم یا ننامیم، تأثیری در زندگی و حیات امروز ما ندارد، اما کنکاش در چرایی وقوع آن حادثه می‌تواند درس‌آموز باشد.
در واقع آنچه سبب کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ شد نتیجۀ ضعف مفرط دستگاه دولت پس از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان در سال ۱۲۸۸ از یک طرف و مقتضیات نظام بین‌الملل به‌خصوص منافع امپراطوری بریتانیا در نظمِ در حالِ ظهور پس از جنگ جهانی اول و به قدرت رسیدن بلشویک‌ها در روسیه بود.
مشروطه‌خواهان پس از فتح تهران و خلع محمدعلی‌شاه قاجار، متأسفانه نه توانستند بر روی برنامۀ مشترکی با هم به توافق برسند و نه در تشکیل دولتی کارآمد و باثبات و توسعه‌گرا موفقیتی به دست آوردند.
از ۹ مهر ۱۲۸۸ تا ۴ اسفند ۱۲۹۹ یعنی به مدت ۱۱ سال، ۱۹ نخست‌وزیر مأمور تشکیل کابینه شدند و هیچ‌کدام هم توفیقی به دست نیاوردند. در واقع حال کابینه‌های مستعجل چنان زار بود که بیشتر آنها توان حفظ خود برای مدت یک سال را هم نداشتند چه رسد به اینکه بخواهند در جهت آسایش و رفاه عموم و جلب رضایت مردم گام بردارند و یا نظم و امنیت را در سراسر کشور تأمین کنند.
از بد حادثه، خطر رشد میلیتاریسم در آلمان، دو همسایۀ استعمارگر شمالی و جنوبی یعنی روسیه و بریتانیا را به فکر رفع اختلافات خود در مناطق مختلف جهان انداخت؛ به‌طوری‌که این دو قدرت مهاجم در سال ۱۹۰۷ طی توافقی محرمانه ایران را به دو حوزۀ نفوذِ خود و یک حوزۀ بی‌طرف تقسیم کردند و در سال‌های اولیۀ جنگ نیز طی توافق مخفیانۀ سال ۱۹۱۵ همان حوزۀ بی‌طرف را هم برای خود در نظر گرفتند تا پس از جنگ، اثری از استقلال و موجودیت ایران باقی نماند!
در تحولی شگرف، اما در میانۀ جنگ، بلشویک‌ها رژیم تزار‌ها را برانداختند و درصدد استقرار نظامی اشتراکی و متضاد با منافع قدرت‌های اروپایی پس از انقلاب اکتبر برآمدند. این رویداد سبب بطلان قرارداد تقسیم ایران شد، اما با این حال در سایۀ اثرات جنگ و ضعف مفرط دولت مرکزی، اوضاع ایران چنان آشفته و مصیبت‌بار شد که حکام محلی، هر کدام به انگیزه‌ای، از هر سو سر به نافرمانی و شورش برداشتند و آیندۀ کشور را با مخاطره روبه‌رو کردند.
در آن فضای نومیدکننده و هرج‌ومرج‌آمیز و مصیبت‌بار، چشم عموم روشنفکران و رجال ملی و مردم عادی به ظهور فرد مقتدری بود که نقطۀ پایانی بر آن آشفته‌بازار بگذارد و کشور را از بی‌نظمی و بی‌ثباتی و فلاکت نجات دهد. راز استقبال اولیۀ عموم روشنفکران از ظهور سردار سپه در عرصۀ سیاست ایران که نتیجۀ کودتای سیم حوت بود، در همین نکته خلاصه می‌شود.
کودتا، اما درونزا و خودجوش نبود. از طنز حادثه، به قدرت رسیدن بلشویک‌ها در روسیه، چنان منافع امپراطوری بریتانیا را تحت تأثیر قرار داد که به ناگزیر سران لندن خواهان استقرار دولتی قدرتمند در ایران شدند.
آنها در واقع برای حفظ منافع خود، سیدضیاء و رضاخان و هنگ قزاق را به تصرف تهران و تشکیل دولتی مقتدر برای ایجاد توازن در برابر فشار بلشویک‌ها ترغیب کردند. با این همه، مردم عادی و رجال ملی از این حرکت ناراضی نبودند، زیرا پشت ماجرا هر چه بود، آنها اصل تشکیل دولتی مقتدر و توانا به ایجاد نظم و ثبات را به سود کشور می‌دانستند.
ناتوانی دولت‌ها در حل و فصل انواع و اقسام مشکلات جامعه و نومید شدن مردم از بهبود شرایط معمولاً زمینه را برای ظهور افراد مقتدر و استقبال عموم از آنان هموار می‌کند. این مهمترین درسی است که می‌توان از کودتای سیم حوت ۱۲۹۹ گرفت.
منبع: فرارو
کلیدواژه: قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل بلشویک ها دکتر شیخ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۰۶۲۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فراخوان نخستین سوگواره بین‌المللی سفینه النجاه
فراخوان نخستین سوگواره بین المللی سفینه النجاه با هدف تبیین و آشکارسازی نیروهای نجات بخش در کربلا به عنوان ظرفیت‌های اثرگذار برای تهییج فطرت‌ها در جهت رسیدن به آرمان‌های حسینی، منتشر شد.
به گزارش ایسنا، نخستین،سوگواره بین المللی سفینه النجاه با هدف تبیین و آشکار سازی نیروهای نجات بخش در کربلا و به کارگیری هنر به مثابه ابزار در جهت ابلاغ پیام نجات خلق با کشتی نجات حسین ابن علی علیه السلام و همچنین اثبات نیاز کنونی شیعه و آحاد جامعه بشری در برافراشتن نمادی برای معرفی کربلا و ایجاد فضایی برای اشتراک گذاری دیدگاه‌ها، جذب متخصصان برجسته حوزه های مختلف و تشویق پژوهشگران به تحقیق در زمینه های نو و نیز افزایش آگاهی مردم در زمینه آرمان‌های مهدویت و جریان سازی در جامعه منتشر شد.
این سوگواره در بخش های علمی، ادبی و هنری با موضوعیت "پیراهن معظم حضرت سیدالشهداعلیه السلام" در ۱۲ محور برگزار می شود و آثار مربوطه در زبان های فارسی، عربی، انگلیسی و اردو خلق خواهند شد.
بر اساس این فراخوان، هنرمندان تا تاریخ اول محرم الحرام ۱۴۴۶ فرصت دارند نسبت به ثبت نام و ارسال آثار خود در پایگاه سوگواره بین المللی سفینه النجاه به نشانی www.al-nejat.com اقدام کنند.
همچنین هنرمندان محترم می‌توانند در مسیر خلق اثر، برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با اسناد تاریخی و معرفتیمربوط به "پیراهن معظم سیدالشهدا علیه السلام" به نشانیwww.atigh.org مراجعه کنند.
متن فراخوان این سوگواره بدین شرح است :
بسم الله الرحمن الرحیم
"پیراهن معظم حضرت سیدالشهدا علیه السلام، پرچم برافراشته قیام قائم عجل الله تعالی فرجه;عطر ظهور در سوگواره جهانی سفینة النجاة"
به حول و قوّه الهی، سوگواره جهانی سفینه النجاة آغازی ست برای پاسخ به مهم ترین آرزو و بلکه نیاز فطری بشر یعنی نجات از هرگونه درد، رنج و نابودی.
سوگواره بین المللی سفینه النجاه فرصتی است برای عرض تعظیمی نو به بارگاه بلند مرتبه حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام. هماره قلب ما با احساس نیاز به رکوع خاضعانه به این دردانه بی مثال حق، در پی بهانه ایست برای جلوه گر شدن خود، تا شاید در حین این رکوع به حقیقت سجده رسیده و جوهر عبودیت را در خود یافته به کنه ربوبیت رهسپار شود.
پیراهن معظم پدر بندگی، امروز اجازت بر جلوه گرفته تا شاید جای خالی تصویر تام عاشورا را در هزاران هزار ایام و روزگاران پر کند و چشم آخرالزمانی ها را در پیدایش قبله ای برای اظهار وجود، روشن کند.
پیراهن حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام پرچم قیام صاحب ماست، پس با این نماد تام مظلومیت می توانیم جهان را به توجه ، تدبر و خضوع دعوت کنیم.
«جهانیان تشنه هستند، تشنه حقیقت حسینعلیه السلام»
خادم مسیح حسین، حضرت علی اصغرعلیه السلام
اهداف برگزاری سوگواره
_ تبیین و آشکار سازی نیروهای نجات بخش در کربلا به عنوان ظرفیت های اثر گذار برای تهییج فطرت ها در جهت رسیدن به آرمان های حسینی
_ استفاده مطلوب از ذوق و استعداد های هنری و به کارگیری هنر به مثابه ابزار در جهت ابلاغ پیام نجات خلق با کشتی نجات حسین بن علی علیه السلام
_ اثبات نیاز کنونی شیعه و آحاد جامعه بشری در برافراشتن نمادی برای معرفی کربلا ، جغرافیای نجات بخش
_ ایجاد فضایی برای ارتباط و اشتراک گذاری تجربه و دیدگاه ها و جذب متخصصان برجسته حوزه های مختلف
_ تشویق پژوهشگران به تحقیق در زمینه های نو و افزایش آگاهی و دانش مردم در زمینه آرمان های مهدویت
_ جریان سازی در جامعه و در میان گروه های مختلف از طریق آگاهی بخشی به ایشان در موضوعات مطرح شده
دامنه برگزاری: بین‌المللی
زبان ها: فارسی ، عربی ، اردو ، انگلیسی ، آذری
محورها و موضوعات سوگواره
هرساله این سوگواره مختص به موضوعی می باشد و به فضل الهی امسال با موضوع :
"پیراهن معظم حضرت سیّدالشهدا علیه السلام " برگزار خواهد شد.
۱_نزول پیراهن از بهشت و قبول توبه ی
آدم،علیه السلام به واسطه این پیراهن
۲_سیر و اسفار این پیراهن در میان انبیای عظام و نجات همه ی ایشان به واسطه این پیراهن
۳_نزول پیراهن در هنگام به آتش افتادن حضرت ابراهیم،علیه السلام،و نجات ایشان
۴_شفای چشمان حضرت یعقوب علیه السلام به واسطه این پیراهن
۵_نجات حضرت یونس،علیه السلام از شکم ماهی به واسطه این پیراهن
۶_تحویل پیراهن به حضرت زینب سلام الله علیها توسط حضرت صدیقه کبری سلام الله علیها ، سه روز پیش از شهادتشان جهت ارسال به کربلا
۷_به غارت بردن پیراهن در روز عاشورا
۸_بازگرداندن پیراهن به اهل بیت علیهم السلام پس از تقاضای امام سجاد،علیه السلام در شام
۹_پیراهن نزد حضرت صاحب،علیه السلام در هنگام ظهور و پوشیدن این پیراهن توسط ایشان
۱۰_اهتزاز پیراهن امام حسین علیه السلام از اول ماه محرم از عرش
۱۱_اعلام زمان ظهور برای حضرت صاحب علیه السلام به واسطه جوشش خون از این پیراهن در شب ظهور
۱۲_تظلّم حضرت صدّیقه کبری علیه السلام در روز قیامت با پیراهن خونین سیدالشهدا علیه السلام
بخش های مختلف سوگواره:
۱_بخش علمی
۲_بخش هنری
۳_ بخش ادبی
۱_بخش علمی :
مقاله علمی ، پایان نامه ، رساله و...
۲_بخش هنری:
هنرهای دیجیتال ( طراحی گرافیکی،پوستر،تصویرسازی و نقاشی دیجیتال،موشن گرافیک و تولید هنری با استفاده از فناوری های مدرن )
هنرهای مرتبط بارسانه ( فیلم کوتاه ۳دقیقه ای، فیلمنامه نویسی، مستند، نماهنگ، پادکست، تولید موسیقیبرای تولیدات رسانه ای )
فتوگرافی ( عکاسی، تصویربرداری در ابعاد مختلف از عکس های خبری گرفته تا هنری )
هنرهای تجسمی ( نقاشی، مجسمه سازی و... )
۳_بخش ادبی:
شامل: شعر (قالب های مثنوی، غزل، قصیده، قطعه،دوبیتی، رباعی، ترجیع بند، مستزاد، مسمّط، ترکیببند، ترجیع بند) ، متن ، قطعه ادبی و...
۴_بخش ایده و طرح:
این بخش این فرصت را به علاقه مندان می دهد تا طرح ها و ایده های خود را در زمینه ی موضوعات سوگواره ارائه کنند.
در واقع هدف از این بخش ، ایجاد خلاقیت و نوآوری در زمینه های مذکورمی باشد.
جوایز
نفرات برگزیده هر بخش: سفر زیارتی کربلای معلی، تندیس نجات، سکه تمام بهار آزادی
نفرات شایسته تقدیر هر بخش: سفر زیارتی کربلای معلی، ربع سکه بهار آزادی
زمان بندی:
مهلت ثبت نام و ارسال آثار تا اول محرم الحرام ۱۴۴۶
متقاضیان محترم برای ثبت نام و ارسال آثار به سایت رسمی سوگواره بین المللی سفینه النجاه به نشانی
www.al-nejat.com مراجعه کنند.
انتهای پیام
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟